دکتر ابراهیم یونسی

دکتر ابراهیم یونسی،داستان‌نویس و مترجم پیشکسوت ، در سال 1305 خورشیدی در شهر بانه به دنیا آمد.

در سال 1333 به اتهام فعالیت های سیاسی دستگیر و تا سال 1341 در زندان به سربرد. پس از آزادی به تحصیل پرداخت و در رشته ی اقتصاد از دانشگاه سوربن فرانسه موفق به اخذ دکترا (در سال 1356)شد.

وی ترجمه و کار داستان‌نویسی را از همان روز‌هایی که در زندان بود، آغاز کرد. پس از آزاد‌ی‌اش در سال 1341 «هنر داستان‌نویسی» را که در این ایام تالیف کرده بود، منتشر کرد.

 گروه : علوم انسانی

رشته : اقتصاد

گرایش : نویسندگی و ترجمه

 والدین و انساب :

 ابراهیم یونسی از خانواده خود چنین می گوید: " دو ساله بودم که مادرم را از دست دادم. مادر بزرگ ،بزرگم کرد.با پدر بزرگ.این زوج مردمی بسیار قانع و زحمتکش بودند و البته مستمند.پدر بزرگ در هر حرفه ای مجرب بود از درودگری ،فعلگی ،خیاطی .... مردی بود در عین حال بسیار شوخ و زنده دل و مجلس آرا.

 مادر دختر رعیت بود و پدر خان زاده-از خوانین محلی- سلیمان خان ،نوه یونس خان ،حاکم بانه.خانه اش -خانه پدر- بسیار آشفته بودپنج خواهر داشت و سه زن بابا ،سه برادر ،یک بردادر زاده و کلی نوکر... هر یک برای خود حکومتی بود و هر یک برای خود تصوری از خود و خانواده بزرگش داشت.خانواده پدرم همه پشت رو اطلسی بودند بجز من و دو تا از عموهایم -ما یک رو اطلس و یک رو کرباس بودیم. من در پانزده سالگی جز به تصادف به خانه پدرم نرفته بودم و هر بار که رفتم تحقیر شدم- مادربزرگم نمی گذاشت بروم."

خاطرات کودکی :

 من در سال 1305 شمسی, در شهر بانه ـ قصبة آن روزـ متولد شده‌ام, که بر نوار مرزی است. اما این تاریخ ظاهراً درست نیست! شناسنامه دیر به کردستان آمد, مثل همه‌چیز. سال 1310 یا 1311 بود که شناسنامه برای من گرفتند. یادم هست بر سر سن من بین پدرم و مادربزرگم اختلاف بود. مادربزرگ می‌گفت سنّش را زیاد نوشتی و پدرم می‌گفت درست نوشت.

 مادربزرگ از نظام اجباری می‌ترسید و می‌خواست تا می‌تواند جریان رفتنم را به سربازی به تعویق بیندازد, بنابراین سعی می‌کرد مرا کوچکتر جلوه دهد. خودم با توجه به وقایعی که به یاد دارم, خیال می‌کنم دو سه سالی بزرگتر از این سنّی باشم که در شناسنامه آمده است.

تحصیلات رسمی و حرفه ای :

 ابراهیم یونسی درسال 1317 «دبستان دولتی پهلوی بانه» را به پایان برد و تصدیق کلاس ششم ابتدایی را گرفت."بانه مدرسة متوسطه نداشت, بنابراین پدرم مرا به سقز فرستاد. شهر سقز شصت کیلومتری با بانه فاصله دارد. "وی سیکل اول (سه سال اول) دبیرستان را در سقز خواند. در سال 1320 سیکل اول متوسطه را به پایان رسانید."سال 1320 سالی بود که طی آن کشور از سوی قوای متفقین اشغال شد. با اشغال کشور, منطقه آشفته و عشایری شد. دیگر مدرسه‌ای نبود و من تا سال 1322 بیکار بودم. در این سال, ارتش طی بخشنامه‌ای از خانواده‌های عشایری دعوت کرد که چنانچه فرزند یا فرزندان واجد شرایطی دارند, آنها را به مدارس نظام (دبیرستان نظام و دانشکدة افسری) بفرستند. من واجد شرایط بودم. بنابراین در سال 1322 به تهران آمدم و در دبیرستان نظام ثبت‌نام کردم."

 ابراهیم جوان در سال 1324 دیپلم اش را گرفت و وارد دانشکدة افسری شد. در سال 1327 با درجة ستوان دومی رستة سوار دو از دانشکدة افسری فارغ‌التحصیل گردید, و مأمور خدمت در لشکر چهار رضائیه شد. ابراهیم یونسی پس از چنین سال تحمل سختی با واسطه دوستش جناب آقای دکتر روح الله عباسی در مدرسه عالی اقتصاد اسم نویسی کرد و از همان مدرسه لیسانس اقتصاد را اخذ کرد و دکترای همین رشته را هم در سال 1356 از دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کرد.

هم دوره ای ها و همکاران :

عبدالقادر بهرامی و مرحوم احمد توکلی از هم دوره ایهای ابراهیم یونسی در زمان تحصیل در سقز بودند. ابراهیم یونسی با خیلی‌ها دوستی نزدیک داشته است، اما از "سیاوش کسرایی"، "محمدرضا شفیعی کدکنی"، "هوشنگ ابتهاج"، "احمد محمود" و "محمود دولت‌آبادی" به نیکی یاد می‌کند و معتقد است:‌ "ابراهیم گلستان" خیلی وقت است که کار نکرده، او به همراه "رسول پرویزی" از شیرازی‌هایی بودند که خیلی هم خوب کار می‌کردند، اما از وقتی که در کار فیلم افتاد، دیگر خیلی کار نکرد.

همسر و فرزندان :

ابراهیم یونسی در اواخر سال 1328 ازدواج کرد .ثمره این ازدواج سه دختر و یک پسر است.

وقایع میانسالی:

ابراهیم یونسی از اعضای گروهی بود که در سال 1333 بعد از دولت دکتر مصدق به عنوان افسر نظامی دستگیر و پس از کش و قوس‌های فراوان، هشت سال از عمرش را در زندان رژیم پهلوی سپری کرد. از گروه هم‌ردیف‌هایش، سرهنگ مبشری و سرهنگ سیامک اعدام شدند، اما او که در خدمت سربازی یک پایش معلول ‌شده بود، با تخفیف، به حبس ابد محکوم و پس از هشت سال با یک درجه تخفیف آزاد شد.

 ایشان از آن دوران چنین می گوید: "در سال 1329 در اثر سانحه‌ای در حین خدمت پای چپم را از دست دادم. برای معالجه به تهران آمدم و در بیمارستان شمارة یک ارتش (بیمارستان یوسف‌آباد) بستری شدم. پس از چندی به ادارة ذخایر ارتش منتقل شدم. تا سال 1333 در ذخایر ارتش بودم. در این سال بود که پس از کودتای 28 مرداد 1333 سازمان نظامی وابسته به حزب تودة ایران کشف شد و عدة زیادی از افسران بازداشت شدند. من هم جزو بازداشت‌شدگان بودم. بنابراین ما را به سرعت در گروه‌های دوازده‌نفری به «دادگاه‌های فوق‌العادة نظامیسپردند. من جزء گروه دوم, در بیست‌ودوم مهر 1333 محاکمه شدم. در دادگاه بدوی به اتفاق آرا هر دوازده‌نفر محکوم به اعدام شدیم. پیش از ما گروه اول همه محکوم به اعدام شده بودند. در آخرین لحظات ـ هنگام اجرای حکم ـ به من ابلاغ شد که به علت نقص عضو خدمتی از یک درجه تخفیف (یا عفو ملوکانه)برخوردار شده‌ام"

مشاغل و سمتهای مورد تصدی :

دکتر ابراهیم یونسی در سال 1340 یا 1341 از زندان آزاد شد.وی چهارسالی بیکار بود.یونسی به همراه "محمد قاضی" و "م. ا. به‌آذین" در بخش ترجمه شرکت کامساکس (شرکتی دانمارکی که راه‌آهن ایران را ساخت)، همکار بودند. طبق آن‌چه می‌گوید، در همان ایامی که در زندان به سر می‌برد، از "سیاوش کسرایی" که برادرش جزو زندانی‌شده‌ها بود و او مرتب به ملاقاتش می‌رفت، درباره ترجمه «آرزو‌های بزرگ» چارلز دیکنز می‌پرسد و او به یونسی پیشنهاد می‌کند که جا دارد این اثر را ترجمه کند؛ پس ترجمه می‌کند و کتاب، زیر نظر "سیروس پرهام" منتشر و در سال 1336 در دانشگاه تهران برنده جایزه می‌شود. او سپس در مرکز تازه تأسیس آمار استخدام گردید.در آنجا هم کار ترجمه می کرد."هر رئیس جدیدی که می آمد وقتی رشته تحصیلی مرا جویا می شد تعجب می کرد و شاید قدری هم ناراحت می شد ،چون رئیس دارالترجمه بودم ،آن وقت بنده مجبور بودم قدری بند بازی کنم تا رئیس جدید بنده را به عنوان رئیس دارالترجمه به رسمیت بشناسد و فکر نکند که از جایی تحمیل شده ام."

وی پس از انقلاب، مدت کوتاهی نیز استاندار کردستان بود.

همفکران فرد :

 دکتر یونسی ،چنین اذعان می کند که ما در حال حاضر توانایی خلق رمان را داریم. رمان در سال‌های 1920 توسط "محمدعلی جمالزاده" و "بزرگ علوی" به ایران آمد، اما ریشه کرد و از نمونه‌هایش به "احمد محمود"، "محود دولت‌آبادی" و "رضا براهنی" می‌توان اشاره کرد. این داستان‌های نو هم که چیزی به آدم نمی‌دهند و اگر دلیلش را بپرسی، سریع خود را به «اولیس» جیمز جویس و «سوسک» یا «مسخ» فرانتس کافکا نسبت می‌دهند و اصلا فکر نمی‌کنند چیزی که می‌نویسند در زندگی روزمره مردم هست یا نیست.

آرا و گرایشهای خاص :

یونسی درباره نوشتن عقیده دارد، نویسنده باید به زبان خاص افراد توجه کند و آن را به‌نوعی در اثر وارد کند که خواننده زبان شخصیت را به‌خوبی درک کند. مثلا زبان روایت یک پزشک با هنرمند تفاوت دارد. او که خود داستان‌نویسی را در زندان و از طریق مکاتبه با مدرسه آموزش رمان‌نویسی انگلستان تجربه کرده است، درباره پرورش نویسنده در کلاس‌های داستان‌نویسی عقیده دارد: حضور در این کلاس‌ها خیلی تاثیر ندارد. مثلا "جمال میرصادقی" یا "رضا براهنی" تجربه برگزاری کلاس را دارند که خودشان نویسنده‌اند، اما داستان باید طوری نوشته شود که خواننده فکر کند زندگی خودش را دارد می‌خواند. قاعدتاً آثار امروزی که نوشته می‌شوند، باید این خصوصیت را داشته باشند؛ چون نویسنده برای مخاطب می‌نویسد تا دلش را خالی کند و فکرش را بگوید. ابراهیم یونسی عقیده دارد که در ترجمه هم باید کتاب را خواند و خود را جای نویسنده گذاشت. مترجم معانی را باید کاملا منتقل کند؛ البته این کامل بودن به حد معلوماتش بستگی دارد. وقتی دایره واژگانت وسیع نباشد و کلمه را درست سر جایش نگذاری، معنا را اشتباه منتقل می‌کنی. وی در این‌باره گفت: یادم می‌آید کتابی را به اسم «شرلی» که 700 صفحه بود، از شارلوت برونته ترجمه کردم، اما دیدم کتاب ضد کارگری شد و قرار بود علمی‌ها آن‌را چاپ کنند، اما چون به مصالح ملی ضرر می‌رساند، آن را پاره کردم و چاپ نشد.معتقدم که مترجم، باید کتابی را ترجمه کند که برای جامعه مفید باشد و به درد جامعه بخورد.

 جوائز و نشانها :

از این نویسنده پیشکسوت در سال 1382 به همراه "محمود دولت‌آبادی" در جشنواره داستان‌نویسی عذرا تقدیر شد. همچنین انجمن ‌آثار و مفاخر فرهنگی نیز در همین سال در مراسمی از تلاش‌های وی تقدیر کرد.

چگونگی عرضه آثار :

ابراهیم یونسی هم در تاریخ ادبیات ، هم اثر سیاسی ،هم تاریخ جنگ و هم رمان ترجمه و تالیفاتی دارد.

آثار منتشر شده دکتر ابراهیم یونسی:

 1-آرزو‌های بزرگ ویژگی اثر : ترجمه، نوشته چارلز دیکنز (چاپ اول 1337،انتشارات نیل چاپ ششم نشر نو ،چاپ هفتم)

2- آسیاب کنار فلوس ویژگی اثر: ترجمه،نوشته جورج الیوت،چاپ اول 1368 نشر نگاه

3 آشیان عقاب ویژگی اثر : ترجمه،نوشته کنستانس هون،چاپ اول 1369 نشر نگاه

4 آغا،شیخ،دولت ویژگی اثر : ترجمه،نوشته مارتین وان بروئن سن،نشر پانیذ 1379

5 آمریکا و جنبشهای ملی ویژگی اثر : ترجمه ،نوشته بلانچ ویسن کوک ،چاپ اول 1365 نشر نگارش

6 اسپارتاکوس ویژگی اثر : ترجمه،نوشته هوارد فاست (چاپ اول 1337،انتشارات امیرکبیر ،چاپ هشتم نگاه،چاپ نهم امیرکبیر 1380)

7 اگر بیل استریت زبان داشت ویژگی اثر : ترجمه

8 امریکای دیگر(فقر در ایالت متحد)ویژگی اثر : ترجمه ،نوشته مایکل هنرینگتن،چاپ اول 1353 چاپ دوم 1356،انتشارات خوارزمی

9 بازگشت بومی ویژگی اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردی،چاپ اول 1369 نش نو

10 به دور از مردم شوریده ویژگی اثر: ترجمه،نوشته تامس هاردی ،چاپ اول 1365 نش نو

11 پشه‌ی بینی‌دراز ویژگی اثر : ترجمه

12 پنماریک ویژگی اثر : رمان،نوشته سوزان هوواچ،انتشارات نگاه

13 تاریخ ادبیات آفریقا ویژگی اثر : ترجمه ،نوشته دی تورن،چاپ اول 1368 انتشارات نگاه

14 تاریخ ادبیات روسیه ویژگی اثر : ترجمه،دو جلد فنوشته میرسکی،چاپ اول 1355،انتشارات امیرکبیر ،چاپ دوم 1372 امیرکبیر

15 تاریخ ادبیات یونان ویژگی اثر : ترجمه،نوشته اچ جی ،چاپ اول 1358،انتشارات امیرکبیر،چاپ دوم 1372،چاپ سوم امیرکبیر 1379

16 تام جونز ویژگی اثر : ترجمه،نوشته هنری فیلدینگ،چاپ اول 1361 نش نو

17 تاماس هاردی ویژگی اثر : ترجمه،نوشته آر.ای.اسکات جیمز و سی.دی لوییس ،چاپ اول 1372 نشر نشانه

18 تجارت اسلحه ویژگی اثر : تاریخ و سیاست،ترجمه،گزارش انجمن جهانی پژوهش در صلح استکهلم،چاپ اول 1353،چاپ دوم 1356 انتشارات خوارزمی

19 تکیه گاه ویژگی اثر : ترجمه،نوشته تئودور درایزر،پیام امروز 1379

20 تیس دور برویل ویژگی اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردی،چاپ اول 1362 چاپ دوم 1369 نشر نو

21 جنبش ملی کرد ویژگی اثر : تاریخ و سیاست،ترجمه،نوشته کریس کوچر،چاپ اول 1373 ،چاپ دوم 1377،انتشارات نگاه

22 جنبه‌های رمان ویژگی اثر : حوزه‌ی زبانشناسی و ادبیات،ترجمه ،ای. ام. فورستر ،چاپ اول 1352 انتشارات امیرکبیر،چاپ دوم انتشارات نگاه

23 جنگ کبیر میهنی ویژگی اثر : ترجمه،ناشر ستا ارتش شوروی ،چاپ اول 1361 نشر نو

24 جوان و جوانی ویژگی اثر : تالیف،آماده چاپ

25 جود گمنام ویژگی اثر : ترجمه،نوشته تامس هاردری،چاپ اول 1362 نشر نو

26 خاطرات دوران خبرنگاری در بالکان ویژگی اثر : ترجمه ،تروتستکی انتشارات خوارزمی

27 خاطرات نیکیتا خروشچف ویژگی اثر: ترجمه،دو جلد چاپ اول 1369 انتشارات نگاه

28 خانه قانون زده ویژگی اثر : ترجمه،نوشته چارلز دیکنز_چاپ اول 1341 ،انتشارات امیرکبیر ،چاپ سوم نگاه

29 خوش آمدی ویژگی اثر : داستان و رمان،انتشارات توکلی

30 خیاط جادوشده ویژگی اثر : ترجمه،نوشته سولومن رابینوویچ،چاپ اول 1340 انتشارات امیرکبیر

31 داداشیرین ویژگی اثر : داستان و رمان،انتشارات نگاه

32 داستان دو شهر ویژگی اثر : ترجمه،نوشته چارلز دیکنز،چاپ اول 1355،چاپ دوم انتشارات فرانکلین ،چاپ سوم نشر دانشگاهی چاپ چهارم 1379 انشارات نگاه

33 در ستایش فراغت ویژگی اثر : ترجمه ،نوشته برتراند راسل،چاپ اول 1349 نشر اندیشه

34 دعا برای آرمن ویژگی اثر : داستان و رمان،تالیف،نشر پانیذ 1379

35 دفتر یادداشت‌های روزانه یک نویسنده ویژگی اثر : حوزه‌ی زبانشناسی و ادبیات،ترجمه ،فئودور داستایوسکی،سه جلدی ،چاپ اول 1370 انتشارات بزرگمهر

36 دلداده‌ها ویژگی اثر : داستان و رمان،تالیف،نشر البرز1372

37 دن کیشوت ویژگی اثر : ترجمه

38 دنیای کوچک دن کامیلو ویژگی اثر : ترجمه،نوشته جووانی گوارسکی ،چاپ اول 1369،انتشارات کتاب سرای بابل

39 دوره راهنمای دایر کت متد ویژگی اثر: امیرکبیر،1343 در دو جلد یا 4 جلد

40 روابط ایران و ترکیه و مساله‌ی کرد ویژگی اثر : تاریخ و سیاست،ترجمه زیر چاپ،نوشته رابرت امن،نشر پانیذ

41 زمستان بی‌بهار ویژگی اثر : هم کتابی است که در سال 1382 به قلم او منتشر شد. این کتاب شامل خاطرات یونسی از کودکی تا آزادی از زندان است

42 زنانشویی و اخلاق ویژگی اثر : ترجمه،نوشته باربارا هاردی،چاپ اول 1372 انتشارات نشانه

43 سگ شمال ویژگی اثر : ترجمه

44 سه تفنگ‌دار ویژگی اثر : ترجمه

45 سه رفیق ویژگی اثر : ترجمه،نوشته ماکسیم گورکی،چاپ اول 1343،چاپ دوم 1352،انتشارات امیرکبیر چاپ سوم انتشارات امیرکبیر

46 سیاهان آمریکا را ساختند ویژگی اثر : ترجمه،نوشته بنجامین کوارلز،چاپ اول 1355،انتشارات خوارزمی

47 سیری در ادبیات غرب ویژگی اثر : ترجمه،نوشته جی بی پریستلی ،چاپ اول 1352 ،انتشارات فرانکلین ،چاپ دوم 1372،چاپ سوم 1378،امیرکبیر چاپ چهارم 1380 امیرکبیر

48 سیری در نقد ادب روس ویژگی اثر : حوزه‌ی زبانشناسی و ادبیات،ترجمه، نوشته اندروفیلد،چاپ اول 1369 نشر نگاه

49 شکفتن باغ ویژگی اثر : داستان و رمان

50 صیهونیسم ویژگی اثر : تاریخ و سیاست،ترجمه،نوشته یوری ایوانف،چاپ سوم 1356 انتشارات امیرکبیر

51 طوفان ویژگی اثر: ترجمه،نوشته ویلیام شکسپیر،چاپ اول 1351،چاپ دوم 1357،چاپ سوم 1359 نشر اندیشه

52 عیدآمد و بهار نیامد ویژگی اثر : رمان،انتشارات نگاه

53 فتنه های بیدار(کیوان بر فراز اب) ویژگی اثر : ترجمه ،نوشته جی بی پریستلی،چاپ اول 1343 انتشارات گوهرخای

54 فردا ویژگی اثر : داستان و رمان

55 فرهنگ کوچک انگلیسی-فارسی ویژگی اثر : چاپ اول 1345،انتشارات امیرکبیر

 56 کاشتانکا ویژگی اثر : ترجمه،نوشته انتوان چخوف،چاپ اول 1353 انتشارات امیرکبیر

57 کج‌کلاه و کولی ویژگی اثر : داستان و رمان،تالیف،نشر پانیذ 1379

58 کردها ویژگی اثر : ترجمه،نوشته وانلی،کندال ،نازدار،چاپ اول 1370 چاپ دوم 1372 انتشارات روزبهان

59 کردها و کردستان ویژگی اثر : ترجمه،نوشته درک کینان،چاپ اول 1373،انتشارات نگاه ،چاپ دوم 1376 انتشارات نگاه

60 کردها،ترک ها و عرب ها ویژگی اثر : ترجمه،نوشته سی .جی .ادموندز ،چاپ اول 1367،انتشارات روزبهان

61 کسی شبیه خودم ویژگی اثر : تالیف،چاپ نشده است

62 گورستان غریبان ویژگی اثر : داستان و رمان،چاپ اول 1372 ،انتشارات نگاه

63 لارنس استرن ویژگی اثر : تالیف،انتشارات نسل قلم1379

64 لینمارا،عشق و آرزو ویژگی اثر : ترجمه ،نوشته کاترین گاسکین،چاپ اول 1371 نشر البرز

65 مادرم دوبار گریست ویژگی اثر : داستان و رمان،تالیف،نشر پانیذ،1377

66 ماکسیم گورکی ویژگی اثر : تالیف،مطالعه ای در احوال گورکی،نشر 1357 نشر توکا

67 مرده ها ویژگی اثر : تالیف،آماده چاپ

68 مردی که خورشید را دوست می داشت،زندگی و نسان وانگوگ با همکاری انصاری ویژگی اثر: انتشارات خوارزمی

69 مشتی غبار ویژگی اثر : ترجمه،نوشته اولین وو،پیام امروز 1379

70 موسیقی و سکوت ویژگی اثر : ترجمه،نوشته رز تره مین ،انتشارات نگاه

71 میراث شوم(توده) ویژگی اثر : ترجمه،نوشته جورج گیسینگ،چاپ اول 1371،انتشارات نگاه

72 هنر داستان‌نویسی ویژگی اثر: تالیف-1341،چاپ هفتم انتشارات نگاه

73 یک جفت چشم آبی ویژگی اثر: ترجمه

پس نوشت: دکتر ابراهیم یونسی پس از یک دوره بیماری در تهران درگذشت.[نوشته هیمن ابراهیمی در این مورد] , [نوشته توژم محمدی در مورد ابراهیم یونسی]