آشنایی با درخت قزوان (بنه)

در روزگار جنگل زندگی می کنیم.
قانون فقط یک قانون است قانون ناب جنگل
من سعی می کنم نه خرگوش باشم نه روباه
نه صید باشم نه صیاد
من سعی می کنم فقط درخت باشم
برافراشته با قامتی بلند  ، سرافراز و استوار در کوهستانها
بلند ، سبز و آزاد ...

بهره کشی از تنه درخت بنه (قزوان) ، آثار متعدد  خراش در سالجاری و سالهای گذشته به درازای عمر 80 ساله اش هچنان ادامه دارد.  اما همچنان با تولید سقز (به نیشته تاله) ما را یاری می دهد. این نوع برداشت در استانهای کردستان ، کرمانشاه و ایلام بسیار متداول و یکی از اقلام صادراتی است که با تن از کشور خارج و با صدها برابرقیمت اولیه دوباره  بصورت لوازم آرایشی ،دارویی و مواد خوشبو کننده با دهها عنوان جاذب وتجارتی وارد کشورمان میگردد.  
 سقز کاربردهای فراوانی در صنایع دارویی ،آرایشی ، طب سنتی از شرق تا غرب جهان را دارا است. حتی پرندگان در مبارزه با التیام زخمها از این شیره به عنوان یک پماد و مسکن عالی کمال بهره برداری را می نمایند.

این گونه از شمال غربی کشور اردبیل و آذربایجانها تا کرانه های خلیج فارس و از غرب تا شرق  و از دامنه های جنوبی رشته کوه البرز تا فلات مرکزی و حاشیه کویرها گسترش دارد و خود را با آب و هوای مناطق نیمه مرطوب تا خشک و حتی بیابانی سازگارنموده است.
طول عمر این درختان بین 400 تا 700 سال برآورد شده است ولی با بهره برداریهای بی رویه به نصف و حتی کمتر کاهش می یابد. آغاز پیدایش این گونه ها را 15000 سال قبل تخمین زده اند.
شیره خشک شده این درختان به نام مستک در بسته بندیهای چند گرمی در  خارج از کشور چند دلار به فروش میرسد.
آیا این نوع  برداشت های بی رویه  ،بهره برداری است یا بهره کشی ... پاسخ با شما خواننده ی عزیز

این شاخه میوه دار  درخت قزوان  ( قسقوان ، وه نه تق ، وه نوش... ) یا همان درخت بنه است. تعداد نامهای این درخت به تناسب مناطق گسترش آن متفاوت است.
هر سال با آغاز فصل بهار و تشکیل خوشه های  قزوان ، در بازارهای بانه و مناطق مختلف جنگلهای زاگرس و فلات مرکزی ایران ، برداشت از آنها بصورت دستی  شروع می گردد.این میوه نارس بصورت تازه با اسانس خوش بویش مصرف شده و یا خشک شده آنرا بصورت پودر درآورده و در ماست یا دوغ های محلی می ریزند تا طعم گوارایی به دوغ بدهد.
پاسداشت این مواهب الهی ، وظیفه یکایک ما است ، زیرا حیات ما هم به حفاظت و نگهداری از گیاهان وابسته است. و غالب جیوانات وحشی به مدد بذور این درختان زنده می مانند  و ادامه این چرخه ، نمادی از زنجیره حیات و بخشی از واقعیات طبیعت پر راز و رمز است . 

نویسنده : محمد فتاحی بهار 1391