تاریخ کردها (قسمت اول)

تاریخ کردها – قسمت اول
این مقاله بر اساس دیدگاهی فرهنگی تهیه شده است.
"تاریخ انباشته از لاشه جامعه هایی است که به موقع موفق نشده اند." – "سمیر امین"
سرعت تحولات در جامعه کنونی به همگان قبولانده است که دنیا در حیطه مادی کارخانه ای بیش نیست و هر که به جرگه تولید کنندگان نپیوندد، لاجرم خود به مواد اولیه دیگر مولدان تبدیل خواهد شد.
بدیهی است که برای حضور در انظار دیگران در دهکده جهانی امروز و عصر جهانی شدن در اولین قدم باید جامه ای در خور حضور پوشید. در غیر این صورت در سوزش سرمای چنین جهانی، دیگر رقیبان "سلامت را نمی خواهند پاسخ گفت..." و این مهم جز با رفتن به جامه دان تاریخ و تدارک جامه ای در خور زمان با نگاه به جامه های دیگر ادوار گذشته ممکن نخواهد بود.
همان طور که " سیسرون" سیاستمدار و خطیب نامدار رومی تصریح کرده است: "آن چه برازنده حیات بشریمان است بر صفحات تاریخ و در تار و پود زندگی نیاکانمان نقش بسته است و نادیده گرفتن این گذشته به مفهوم ماندن ابدی در روزگار کودکی است."
از آنجا که تاریخ هر قومی، عرصه آگاهی ملی و سیر تحول آن قوم در بستر زمان است، تاریخ نویسی آن نیز باید بررسی و تحلیل خودآگاهی اش باشد. و هر که نوشتن تاریخ خود را به دیگران واگذارد، خویشتن خویش را به وی سپرده است، و پیداست که این سخاوت فرهنگی جز افزودن بر روان پریشی فرهنگی نتیجه دیگری نخواهد داشت.

بازسازی تاریخ کردها دشواری های خاص خود را دارد چه این امر مستلزم کاوش در منابعی است که نه برای این قوم و نه در باره اش نوشته اند.
تاریخ نگاری قدیم به سرگذشت خلفا و سلاطین و حکام ایالتی معطوف بود و غیر حکومت گر بودن و در جایگاه یک "قومیت" و عدم توجه جدی بیشتر مورخان مسلمان به مقولات اجتماعی و فرهنگی، در کنار آن نقص مهم تاریخی کردها، حیات اجتماعی و فرهنگی آن ها را بیشتر از حیات سیاسی هم در پرده محاق افکنده است. لذا چگونه زندگی اجتماعی و بخش اعظم زندگی فرهنگی آنان از جانب مورخان مغفول مانده و به ذکر اشاراتی صرف در این خصوص بسنده شده است و بدین ترتیب بخش مهمی از تاریخ اجتماعی و فرهنگی این قوم در زیر آوارهای تاریخ مدفون گشته است.
"برنارد لوئیس" در خصوص تاریخ ایران تاکید می کند – "کردهای ایران در عین گروش به اسلام به طور مطلق دست از زبان و رسوم و فرهنگ خود نکشیدند و پاره ای رسوم در میان آن ها ریشه در تاریخ قبل از اسلام دارد و پا به پای کردها عرصه تاریخ را درنوردیده اند. و برخلاف جوامعی چون مصر که با ورود اسلام به کلی در آن مضمحل شدند و دست از زبان و آئین و رسوم خود شستند، هنوز در میان کردها و فرهنگ آن ها نشانه های زنده و پویایی از زمان های دور قبل از اسلام دیده می شود و به رغم گذشت هزاران سده هنوز پاره ای از آنان نام دیااکو – از پادشاهان ماد – را بر فرزندان خود می نهند و زبان کردی با غنای خود همچنان از جوششی عظیم برخوردار است".

این رویکرد با زبانی گویا بیان می کند که به رغم قرار گرفتن کردها در منطقه خاورمیانه و چهارراه ارتباطی جهان که آنان را به کرّات در معرض تازش اقوام بیگانه ای چون عرب ها – ترک ها – مغول ها و ... قرار داده، آن ها دست از هویت خود نکشیده و هر بار ققنوس وار از دل خاکستر خویش سر بر آورده اند.

مرجع: تاریخ کردان منطقه جزیره – امید بهرامی نیا – چاپ 1386